სელის თესლი-პოლიუჯერი ცხიმოვანი მჟავების ომეგა-3 ომეგა 6 და ომეგა-9 ყველაზე მდიდარი მცენარეული წყაროა ეს ის მნიშვნელოვანი მჟავებია რომ ლებსაც ჩვენი ორგანიზმი თვითონ ვერ აწარმოებს. მათი მიღება ხდება საკვებთან ერთად.
სელის თესლი გამოირჩევა, ჩვენს რაციონში შემავალ პროდუქტებს შორის, ომეგა–3 და ომეგა–6–ის ყველაზე მაღალი შემცველობით. თუ ომეგა–6 შეიცავს ბევრი სხვადასხვა პროდუქტი ომეგა-3–ს , საკმარისი რაოდენობით შეიცავს მხოლოდ თევზის ქონი და სელის ზეთი.
ომეგა-3–ის შემცველობა სელის თესლში 2-ჯერ უფრო მაღალია ვიდრე თევზის ქონში. ამის ცოდნა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ქალებისთვის.
ასევე სელის თესლი შეიცავს ვიტამინებს: D, E, B2, B3, B4, B5, B6, B9, ტოკოფეროლებს, ბეტა-კაროტინს, მინერალებს, მაკრო და მიკრო ელემენტებს: კალიუმს, კალციუმს, მაგნიუმს, რკინას, მანგანუმს, სპილენძს, ქრომს, სელენს, ალუმინს, ნიკელს, იოდს, ბორს და თუთიას.
სელის თესლი 30% -დან 42% შედგება საკვები ბოჭკოვანასგან, რომლის 7% – უჯრედშორისია. იგი აუცილებელი კომპონენტია ადამიანის საკვებ ნივთიერებებს შორის. ის უზრუნველყოფს კუჭ–ნაწლავის ტრაქტის მოტორულ ფუნქციას, რითაც ეფექტურად ასუფთავებს ადამიანის ორგანიზმს.
სელის თესლი წარმოადგენს ლიგნანების უმდიდრეს წყაროს. ლიგნანები აფერხებენ სიმსივნური უჯრედების ზრდას კონცეროგენეზის სხვადასხვა ეტაპზე. სელის თესლში შემავალ ლიგნანებს აქვთ ძლიერი ანტიოქსიდანტური თვისებები. ამის გამო, ისინი რეკომენდირებულია ათეროსკლეროზითა და გულის უკმარისობით დაავადებულთა სამკურნალოდ.
სელის თესლის უნიკალური ბუნებრივი თვისებების გათვალისწინებით, მათი გამოყენება რეკომენდირებულია შემდეგ დაავადებათა შემთხვევაში:
გულ–სისხლძარღვთა დაავადებების პრევენციისთვის;
- თრომბების წარმოქმნის რისკის შესამცირებლად;
- შაქრიანი დიაბეტის დროს. ომეგა-3 აუმჯობესებს ინსულინის მოქმედებას, იცავს ორგანიზმს დიაბეტის წარმოქმნისა და განვითარებისაგან. ომეგა–3 არამხოლოდ აუმჯობესებს ინსულინის აღქმას, არამედ ამცირებს ქოლესტერინის დონეს სისხლში;
- ღვიძლის დაავადებების დროს. აუმჯობესებს ღვიძლის ფუნქციონალურ მუშაობას;
- ფარისებრი ჯირკვლის დაავადებების პრევენციისათვის;
- საჭმლის მომნელებელი სისტემის დაავადებათა სამკურნალოდ;
- არტერიული წნევის დასარეგულირებლად და იმუნური სისტემის გასაძლიერებლად;
- კანისა და თმის სტრუქტურას გასაუმჯობესებლად;
- ხელს უწყობს ტოქსიკური ნივთიერებებისაგან ორგანიზმის გაწმენდას;
- აჯანსაღებს ორგანიზმს;
- სელის თესლს აქვს ძალიან ძლიერი ანტიპარაზიტარული თვისებები.
ხალხურ მედიცინაში სელის თესლი ითვლება თითქმის ყველა დაავადებების სამკურნალო უნივერსალურ საშუალებად.
სელის თესლი ადამიანის ჯანმრთელობის სამსახურში
გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები: სისხლში ქოლესტერინის რაოდენობის ზრდა იწვევს არტერიების კედლების გამკვრივებას. ქოლესტერინის ბოლთები კი აფერხებენ სისხლის მიმოქცევას კორონარულ არტერიებში, შედეგად ვღებულობთ ათეროსკლეროზს, იშემიურ დაავადებებს. დადასტურებულია, რომ სელის თესლში შემავალი ომეგა–3, რომელსაც ეწოდება ბუნებრივი ახალგაზრდობის ელექსირი, ამცირებს ქოლესტერინის და ტრიგლიცერიდების დონეს სისხლში.
სელის თესლს აქვს ძალიან ფართო მოქმედების სპექტრი. საკვებში მათი გამოყენება ამცირებს თრომბების წარმოქმნის რისკს, დაბლა წევს არტერიულ წნევას, მცირდება არითმიების, გულის სარქველებთან დაკავშირებული დაზიანებების წარმოქმნის ალბათობა. სელის თესლი გამოიყენება ათეროსკლეროზის, კორონარული და პერიფერიული სისხლძარღვების დაავადებების, თავის ტვინის სისხლძარღვების და სხვა ჰიპერლიპიდემიით მიმდინარე დაავადებების კომპლექსური მკურნალობისას. მედიკამენტებისაგან განსხვავებით სელის თესლი არ იწვევს გვერდით მოვლენებს და არ აქვს უკუჩვენებები.
სელის თესლი და საჭმლის მომნელებელ სისტემათა დაავადებები:
დღესდღეობით ადამიანები მოიხმარენ არასაკმარისი რაოდენობის ბოჭკოვანას. სელის თესლში შემავალი ბოჭკოვანა ახდენს საჭმლის მომნელებელი სისტემის მუშაობის სტიმულაციას.
განსაკუთრებით აუცილებელია ადამიანებისთვის, ვისაც დარღვევები აქვს ამ სფეროში. მაგალითად, სახვადასხვა მიზეზებით გამოწვეული ყაზბობის შემთხვევაში. პოლისაქარიდებს ახასიათებთ მემბრანოსტატიკური ქმედება, შესაბამისად, სელის თესლი გამოიყენება როგორც კუჭის საფარი, დამარბილებელი და ანთების საწინააღმდეგო საშუალება გასტრიტისა და კუჭის წყლულის დროს. სელის თესლის ნახარშს აქვს მსუბუქი საფაღარათო ეფექტი. შინაგანი მიღებისას სელის თესლის ნახარშის ლორწო თხელ ფენად ფარავს საყლაპავისა და კუჭის გარსს და იცავს მას გაღიზიანებისაგან. ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მაღალი მჟავიანობით მიმდინარე კუჭის წყლულის დროს. დამცავი ლორწოვანი ფენა ნარჩუნდება საკმაოდ დიდი ხანი და ახდენს ანთების საწინააღმდეგო და დამამშვიდებელ მოქმედებას საყლაპავი მილის ანთების, გასტრიტის, კუჭისა და 12–გოჯა ნაწლავის წყლულის, ენტერიტების,ქრ. ქოლეცისტიტის, ჰემოროის შემთხვევაში. საჭმელში სელის თესლის გამოყენება არეგულირებს ღვიძლის ფუნქციას.
სელის თესლი გამოიყენება და როგორ ანტიპარაზიტარული საშუალება. გარდა ამისა, თესლში შემავალი პოლისაქარიდები კვებითი ინტოქსიკაციის შემთხვევაში, ამცირებენ ტოქსინების შეწოვის უნარს.
სელის თესლი და სუნთქვითი ორგანოების დაავადებები:
ძველად აღმოსავლეთში სელის თესლი იხმარებოდა, როგორც „გამხსნელი”, „გამწმენდი” და „დამარბილებელი საშუალება. ავიცენას აღწერით სელის თესლი შველის გაძნელებულ სუნთქვას „სველი ხველების” შემთხვევაში. რეკომენდირებულია სელის თესლის ჩართვა პნევმონიით, მწვავე და ქრონიკული ბრონქიტებით, პლევრიტით დაავადებულთა რაციონში.
სელის თესლი ხელს უწყობს ბრონქიალური ასთმის განკურნებას. ავადმყოფის მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად ხანდახან საკმარისია რამოდენიმეჯერ მისი მიღებაც.
სელის თესლის სიმსივნის საწინააღმდეგო აქტივობა.
სელის თესლი შეიცავს მინიმუმ ორ კომპონენტს, რომლებსაც შეუძლიათ თავიდან აიცილონ ან შეამცირონ ჰორმონებზე დამოკიდებული ზოგიერთი სახის კიბოს (მაგ. სარძევე ჯირკვლის, პროსტატის) განვითარება. დავადება წარმოიქმნება ორგანიზმში მეტაბოლური პროცესების დარღვევის შედეგად. ორგანიზმში მეტაბულურ პროცესებს აბალანსებს ფიტოქიმიური ნივთიერებები (ლიგნანები). სწორედ ლიგნანებს ახასიათებთ ძლიერი ანტისიმსივნური მოქმედება. ანტისიმსივნური მოქმედებით ხასიათდება, აგრეთვე ომეგა–3.
სელის თესლის ლიგნანები მსხვილ ნაწლავში, მიკრობული მეტაბოლიზმის შედეგად გარდაიქმნებიან აქტიურ ფიტოესტროგენებად: ენტეროლაქტონად და ენტიროდიოლად. ისინი არეგულირებენ ჰორმონალურ ბალანს და იცავენ რეპროდუქტიულ ორგანოებს ჰორმონდამოკიდებული სიმსივეების განვითარებისაგან .ეს ნათლად ჩანს სარძევე ჯირკვლის კიბოს შემთხვევაში.
სწორედ ეს თვისებები გააპირობებს სელის თესლის გამოყენებას ქალისა და მამაკაცის რეპროდუქციული ორგანოების, მათ შორის მკერდის, საშვილოსნოს, საკვერცხეების კიბოს, ფიბრომის, კისტოზურ–ფიბროზული მასტოპათიის, ენდომეტრიოზის, პროსტატის კიბოს პრევენციისათვის და სამკურნალოდ. სელის ჩართვა კვებით რაციონში, დამატებით საკვებ ნივთიერებებთან ერთად, იძლევა მაღალ კიბოს საწინააღმდეგო ეფექტს.
სელის თესლი და რადიაციული დასხივება:
სელის თესლი, რიგ შემთხვევებში, იცავს ორგანიზმს რადიაციული დასხივების მავნე ზემოქმედებისაგან, ( ასუფთავებს ორგანიზმს რადიონუკლეიდებისაგან). სელის თესლის ნახარშის მიღებისას ხდება რადიონუკლეიდების სწრაფი გამოყოფა. ამ ნახარშის მოსამზადებლად საჭიროა ავიღოთ 1ჭ სელის თესლი, დავასხათ 2ლ მდუღარე და ვადუღოთ წყლის აბაზანაზე, თავდახურულ ჭურჭელში 2სთ. განმავლობაში. გავაციოთ. მივიღოთ მიახლოებით ½ჭ 6–7 ჯერ დღეში, ჭამამდე.
სელის თესლი და დიაბეტი:
კანადელი მეცნიერების გამოკვლევებმა დაამტკიცა, რომ 25% სელის თესლის შემცველობის პურის მიღების შემთხვევაში, შაქრის დონე სისხლში 28% დაბალია, ვიდრე ჩვეულებრივი პურის მიღებისას.
სელის ფაფის გამოყენება ამცირებს დიაბეტიანი ავადმყოფის დამოკიდებულებას ინსულინის ინექციაზე. შაქრიანი დიაბეტის დროს კუჭქვეშა ჯირკვალი გამოიმუშავებს არასაკმარისი რაოდენობის ჰორმონს–ინსულინს.
სელის თესლის ხშირი გამოყენება, რომელიც შეიცავს ომეგა–3, აძლიერებს ინსულინის მოქმედებას და იცავს ორგანიზმს დიაბეტის წარმოქმნისა და განვითარებისაგან.
სელის თესლი და პროსტაგლანდინების დეფიციტით გამოწვეული დაავადებები:
პროსტოგლანდინების წინამორბედებს–უჯერ ცხიმოვან მჟავებს აქვთ გამოხატული ანთების საწინააღმდეგო მოქმედება. მათი გამოყენება სასარგებლოა ფილტვის დაავადებების, მაღალი მჟავიანობით მიმავალი გასტრიტის და კუჭის წყლულის შემთხვევაში, ისინი ამცირებენ სისხლძარღვთა პერიფერიულ წინააღმდეგობას, მონაწილეობენ ნერვული იმპულსების გადაცემაში, ხელს უწყობენ ფეხმძიმობის და მშობიარობის ნორმალურ მიმდინარეობას.
სელის თესლი და ანთებითი დაავადებები:
ომეგა–3 მიღება სასარგებლოა კუჭ–ნაწლავის, შარდსასქესო სისტემის დაავადებების, კანის რადიაციული დასხივების და დამწვრობის შემთხვევაში. დანაყილი სელის თესლის მიღება რეკომენდირებულია ავადმყოფებისთვის ოპერაციის შემდგომ პერიოდში. სელის თესლში შემავალი ომეგა–3 და ლიგნანები, პოზიტიურ როლს თამაშობენ ავტოიმუნური დაავადებების კლინიკურ რეგულაციაში, მაგალითად ისეთების როგორიცაა პოლიარტრიტი და წითელი მგლურა. სასარგებლოა ართრითების დროს მტკივნეულ ადგილებზე სელის ზეთის წასმა. დაკვირვებებმა გვიჩვენა, რომ სელის თესლის გამოყენებისას ართრითით დაავადებულთა 60%–მა შეძლო ანთების საწინააღმდეგო წამლებზე უარის თქმა, 20%–მა კი შეამცირა მათი მიღება.
სელის თესლი და შარდსასქესო სისტემის დაავადებები:
გამწმენდი, ანთების საწინააღმდეგო და ტკივილგამაყუჩებელი თვისებების გამო სელის თესლი ხშირად გამოიყენება შარდსასქესო სისტემის ორგანოთა დაავადებათა სამკურნალოდ.
სელის თესლი და სექსუალური დისფუნქცია მამაკაცებში:
სელის თესლი ზრდის ტესტოსტერონის წარმოებას, აძლიერებს სპერმატოგენეზს, აუმჯობესებს ერექციას და ამიტომ ეფექტურია იმპოტენციის დროს.
სელის თესლის გამოყენება ქალების ცხოვრების სხვადასხვა პერიოდებში:
სელის თესლი ხელს უწყობს ნაყოფის ზრდას და განვითარებას, აძლიერებს ლაქტაციას მეძუძურ დედებში. სელის თესლს მინიმუმამდე დაჰყავს მენოპაუზით გამოწვეული დისკომფორტი, ამცირებს ძვლების ტკივილს, გამონადენს საშოდან, ამცირებს გაღიზიანებას, მოუსვენრობას. ამ ყველა სასარგებლო ეფექტს განაპირობებს სელის თესლში შემავალი ფიტოესტროგენები.
სელის თესლი და სიმსუქნე:
სელის თესლში შემავალი დიდი რაოდენობით უჯერი მჟავები ხელს უწყობენ ცხოველური წარმოშობის ნაჯერი ცხიმების წვას.
სელის თესლი და ალერგია:
საკვებში სელის თესლის გამოყენება ამცირებს ალერგიულ რეაქციებს. შედეგად მცირდება ალერგიული და ანთებითი პროცესები, პაციენტის მდგომარეობა უმჯობესდება.
სელის თესლი და ფსიქიკური დაავადებები, ალკოჰოლიზმი, ნარკომანია:
მეცნიერებათა დოქტორ, პროფესორ დ. რუდინის მონაცემებით, Omega-3–ის დეფიციტი არის ყველა ფსიქიკური დაავადებების და ფსიქიკური დარღვევების ერთერთი მიზეზი. სელის თესლის ხშირი გამოყენება აუმჯობესებს შიზოფრენიით, დეპრესიით ალკოჰოლიზმით, ნარკომანიით დაავადებულთა მდგომარეობას. (Biologi Phychiatry, Vol. 16, №9, 1981)
სელის თესლი სტრესისა და ნევრალგიის დროს:
სტრესის შემთხვევაში ხდება ბიოქიმიური ტოქსიკური ნივთიერებების წარმოება. ომეგა-3 აფერხებს მათი გამომუშავებას. სელის თესლს აქვს დამამშვიდებელი ეფექტი, რაც მნიშვნელოვანია სტრესულ სიტუაციებში.
სელის თესლი კანის და თმის სტრუქტურის გასაუმჯობესებლად:
სელის თესლი უზრუნველყოს ნორმალურ ჯანმრთელ კანსა და თმას. აფერხებს მათ ასაკობრივი ცვლილებებს, ხელს უწყობს “ახალგაზრდული კანის” დაბრუნებას. სელის თესლის გამოყენება საკვებში ეხმარება პაციენტებს კანის დაავადებათა განკურნებაში, რომელთა სამედიცინო მკურნალობა ხშირად არაეფექტურია.
სელის თესლი და წყლის შეკავება:
წყლის შეკავება ორგანიზმში გამოვლინდება შეშუპების სახით ზედმეტი წონის, პოსტკლიმაქტერული პერიოდის,გულსისხლძარღვთა დაავადებების შემთხვავაში. ასეთ დროს გაძნელებულია თირკმლის მიერ ნატრიუმისა და წყლის გამოყოფა. სელის თესლის ხშირი გამოყენება ხელს უწყობს თირკმლის ნორმალურ მუშაობას.
სხვა შემთხვევებში:
სელის თესლი გამოიყენება გაფანტული სკლეროზის დროს. მასში შემავალი ომეგა–3 აუმჯობესებს მხედველობას, თირკმელზედაჯირკვლის და ფარისებრი ჯირკვლის მუშაობას, ზრდის სპერმის პროდუქციულობას.
სელის თესლის გამოყენება სამედიცინო მიზნებისათვის:
- კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დაავადებათა პრევენციისა და მკურნალობისთვის. როგორც საფარი და მსუბუქი საფაღარათო საშუალება: 2ს/კ სელის თესლის, დაასხით 1 ჭიქა მდუღარე წყალი და დააყენეთ 10წთ. პერიოდულად ურიეთ. მიიღეთ 0,5ჭიქა ჭამის წინ.
- ყაბზობა, გაღვივებული სელის თესლი მივიღოთ 3ჩ/კ 2-3 ჯერ. დღეში, წყალთან ერთად.
- გულ სისხლძარღვთა დაავადებების პრევენციისა და მკურნალობისთვის, მკერდის და პროსტატის კიბოს შემთხვევაში 2ს/კ სელის თესლს ასხამენ 1ჭ მდუღარე წყალს, აყენებენ 10წთ და ღებულობენ შინაგანად.
- ზოგადად ჯანმრთელობის პრევენციისთვის შეგიძლიათ უბრალოდ საკვებთან ერათად მიიღოთ სელის თესლი.